Paʻanga

Mei he Wikipedia

Paʻanga, TOP, T$, ko e maka mo e pepa fefakatauʻaki ia. Ko e fakamatala ʻo e ʻakau paʻanga mo e tupuʻanga ʻo e hingoa, vakai ki he paʻanga (ʻakau).

Maka[fatuʻi vahe | edit source]

  • seniti ʻe 1 (18mm):
  • seniti ʻe 2 (21mm):
  • seniti ʻe 5 (19mm):
  • seniti ʻe 10 (24mm):
  • seniti ʻe 20 (29mm):
  • seniti ʻe 50 (32-33mm):

Laʻi paʻanga[fatuʻi vahe | edit source]

Ko e ngaahi laʻi paʻanga onopooni ko e fakahū ki tuʻa ia ʻo e taʻu 2008 mo e 2009, ʻosi he hilifaki kalauni ʻo Siaosi Tupou V. Ko honau lahi ko e milimita ʻe 150 x 70

ʻOsi tuku ʻa e ngāueʻaki ʻo e paʻanga fakapilitānia, ko e silini mo e peni ʻi 1921, naʻe fakahū ki tuʻa ʻe he puleʻanga ni ʻa e ngaahi laʻi sōvaleni (sovereign pound) fakatonga. Naʻe pulusi ia ʻe he falepaaki Thomas Delarue Limited ʻi Pilitānia. Naʻe fakafetuʻutaki ʻa e sōvaleni ki he sōvaleni fakapilitānia. Naʻe liliu ʻi 1936: naʻe fakafetuʻutaki ia ki he sōvaleni ʻAositelēlia.

ʻI he ngaahi taʻu 1960 naʻe liliu ʻa e ngaahi fonua ki he founga fakamita, ʻa ia ʻi 1967 naʻe toʻo ʻi Tonga ni ʻa e ngaahi sōvaleni mo e silini (20 ʻi ha sōvaleni ʻe 1) mo e peni (12 ʻi ha silini ʻe 1), pea naʻe hū ʻa e paʻanga mo e seniti (100 ʻi he paʻanga ʻe 1). Naʻe tatau ʻa e seniti ʻe 10 ki he silini ʻe taha, ʻa ia naʻe tatau foki ʻa e sōvaleni ʻe 1 ki he paʻanga ʻe 2. Naʻa nau ʻasi ʻa e ʻata ʻo Sālote Tupou III, pea Tāufaʻāhau Tupou IV mei he 1974. Naʻe ʻi ai ha ngaahi laʻi ʻi he

  • paʻanga ʻe vaeua (seniti ʻe 50), ngāue mataka, lanupulū fio lanumata; naʻe tuku ʻi 1983
  • paʻanga ʻe taha, taulanga Vavaʻu lolotonga he taʻu 1900, lanumata
  • paʻanga ʻe ua, ngāue ngatu, tutu, kokaʻanga, lanukulokula
  • paʻanga ʻe nima, Haʻamonga, lanufisiʻifekika
  • paʻanga ʻe hongofulu, pālasi, lanupulū
  • paʻanga ʻe uofulu, pangikē fakalakalaka ʻo Tonga, lanumoli, fakahake ʻi 1985
  • paʻanga ʻe nimangofulu, taulanga Vavaʻu lolotonga he onopooni, lanumata mo e engeenga; fakahake ʻi 1988

Kamata he 1992, ʻoku fakahū ʻa e ngaahi laʻi paʻanga ʻe he pangikē fakafonua.

2015[fatuʻi vahe | edit source]

ʻOsi ʻa e hilifaki kalauni ʻo e tuʻi Tupou VI, naʻe hū ki tuʻa ʻa e ngaahi maka foʻou, pea toʻo ʻaupito ʻa e maka motuʻa kotoa.

seniti muʻa mui tiamita (mm) matolu (mm) mamafa (k)
5 17.0 1.5 2.0
10 19.0 1.5 2.75
20 21.0 1.6 3.5
50 24.0 1.8 5.0
100 24.0 1.8 7.0

Tataku[fatuʻi vahe | edit source]

Ko e kupu ʻeni ko e potuʻi ia (stub). ʻIo, ko koe, kātaki tokoni mai ʻi hono ngāue fatu fakalahi.