Limuʻuta

Limuʻuta

Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi

Puleʻanga: talingelinga Vahe: ascomycota Haʻa: lecanoromycetes Holongā: lecanorales

Hingoa kakato lōua

Hingoa lea fakapilitānia: Lichen

Limuʻuta

Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi

Puleʻanga: ʻakau Vahe: bryophyta Haʻa: bryopsida Holongā: dicranales pe orthotrichales pe hypnales

Hingoa kakato lōua

Hingoa lea fakapilitānia: Moss

Ko e limuʻuta, pe ʻoku nounou ko e limu pē, ko e talingelinga siʻi ia, nofo fakataha mo ha kiʻi ʻakau. Pe, kapau ʻoku lanumata, ko e kiʻi ʻakau pē ia. ʻOku tatau ʻenau ʻasi mo ha oma pe kana. ʻOku tupu ʻi ʻuta (vakai foki ki he limutahi). ʻOku lahi ʻaupito ʻenau kāinga mo ʻenau faʻahinga kehe.

Ngaahi faʻahinga kehekehe

• kumukumu, ko e limu ʻoku tātāupe, vakai foki ki he kumukumutahi
• limufonua
• limuvai

Tohi hokohoko ʻa Yuncker

• fanga talingelinga
  • Physma boryanum, P. hypopsilum, P. plicatum (Collemataceae)
  • Pannaria wainioi (Pannariaceae)
  • Cladonia firma, C. pityrea (Cladoniaceae)
  • Parmelia latiloba, P. setchellii, P. zollingeri (Parmeliaceae)
  • Ramalina dichotoma, R. leucosticta, R. taitensis (Usneaceae)
  • Usnea insignis, U. marivelensis (Usneaceae)
  • Physcia plumosa (Physciaceae)
• fanga ʻakau
  • Tremadoton longicollis (Dicranaceae)
  • Campylopus umbellatus (Dicranaceae)
  • Leucobryum pentastichum (Leucobryaceae)
  • Leucophanes smaradginum (Leucobryaceae)
  • Calymperes tenerum (Calymperaceae)
  • Brachymenium melanothecium (Bryaceae)
  • Philonotis (Philonotula) yunckereana (Bartramiaceae)
  • Macromitrium incurvifolium, M. pilicalyx, M. tongense (Orthotrichaceae)
  • Aerobryopsis vitiana, A. striatula (Meteoriaceae)
  • Orthorrhynchium cylindricum (Phyllogoniaceae)
  • Taxithelium kerianum (Sematophyllaceae)
  • Ectropothecium molle, E. cyathothecium (Hypnaceae)
  • Isopterygium minutirameum (Hypnaceae)
• fanga hepaticae, vahe: marchantiophyta
  • Radula andicola (Radulaceae)
  • Lejeunea flava (Lejeuneaceae)
  • Brachiolejeunea sp. (Lejeuneaceae)
  • Dumortiera hirsuta (Marchantiaceae)

Tataku

• Hokohoko ngaahi ʻakau; Vaʻa fekumi ngoue Vainī
• Tongan dictionary; C.M. Churchward
• Plants of Tonga; T.G. Yuncker; BPB bulletin 220, Honolulu 1959

Ko e kupu ʻeni ko e potuʻi ia (stub). ʻIo, ko koe, kātaki tokoni mai ʻi hono ngāue fatu fakalahi.